İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Meclisi kasım ayı oturumlarının son birleşiminde İBB’nin 2023 yılı bütçesi görüşüldü. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, meclise 115 milyar 250 milyon TL’lik bütçeyi sundu.
İmamoğlu 2023 bütçesini milletin sevgi ve güvenini kazanmanın inanç ve motivasyonuyla hazırladıklarını belirterek bütçeyi “2023 yılında toplam bütçe gelirlerimizi 95 milyar 250 milyon lira. Toplam bütçe giderlerimizi ise 115 milyar 250 milyon lira olarak tasarladık. Bu durumda 2023 yılında hizmet ve yatırımlarımız için 20 milyar lira finansmana ihtiyaç duyacağımızı öngörüyoruz. Bunun 7 milyar lirasını nakit ve Eurobond mevcudumuzdan karşılamayı, yaklaşık 13 milyar lirasını ise borçlanmayla finanse etmeyi planlıyoruz” şeklinde özetledi.
KONSOLİDE BÜTÇE 163 MİLYAR TL
2023 yılında İSKİ ve İETT dahil toplam 163 milyar liralık konsolide bütçeyi yöneteceklerini anlatan İmamoğlu “Konsolide bütçemizde ise bu yıl yatırıma 70 milyar lira ayırdık. İştirak şirketlerimiz 2023 yılında toplam 155 milyar lira bütçe büyüklüğüne ulaştı. 2023 yılında iştiraklerimiz de dahil toplam 318 milyar 848 milyon lira büyüklüğünde bir bütçeyi yöneteceğiz. Bunun toplam 73 milyar lirası yatırım bütçesi” dedi.
100’ÜNCÜ YILIN İLK BÜTÇESİ
İmamoğlu, bu bütçenin cumhuriyetin kuruluşunun 100. yılına denk gelen 2023 yılı hizmet ve faaliyetlerimizin bütçesi olacağını belirterek “100. yılımıza girerken, 100 milyar lirayı aşkın bir bütçe ile faaliyetlerimizi yürüteceğiz. 2023 yılını hem Cumhuriyetin kazanımlarını tekrar tekrar özümseyerek ve sahiplenerek yaşayacağız. Hem de Cumhuriyetimizi bugün bulunduğu noktadan daha ileriye, hak ettiği noktaya taşımak için çalışacağız. 100 yıl önce ‘Özgürlük ve bağımsızlık benim karakterimdir’ diyen bir lider, bağımsızlığı şiar edinmiş bu halkı Cumhuriyet ile taçlandırdı. O liderin, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün yolundan yürümeye devam edeceğiz. Hep birlikte ileriye gideceğiz; kimseyi geride bırakmayacağız, kapsayıcı olacağız; birlikte yol alacağız…” diye konuştu.
BÜTÇEDE 3 ÖNCELİK
İmamoğlu, bütçenin önceliklerini şöyle anlattı:
* “Bütçemizin en az yarısını yatırım harcamalarına ayırarak şehrimizi öncelemek. Sosyal yardımların bütçedeki payını koruyarak hemşehrilerimizi öncelemek. Çalışanlarımızı enflasyona ezdirmeyerek personelimizi öncelemek. Memnuniyetle söylüyorum ki 2023 yılı bütçemiz bu 3 önceliğimizi de gerçekleştirdiğimiz bir bütçe oldu. Biz bu süreci öncelikle hukuka uygun yürütmenin taahhüdünü veriyoruz. Ama öyle görünüşte, kağıt üstünde hukukilikten söz etmiyorum. Objektif kuralların arkasından dolanmaya asla tevessül etmeyen, mutlak şeffaflıktan beslenen bir süreçten söz ediyorum.
* Gerçek bir şeffaflığın olmadığı yönetimlerde, minareyi çalanın kılıfını da hazırladığını çok gördük. Buna fırsat tanımayacağız, şeffaf bütçe yönetiminden asla taviz vermeyeceğiz.”
“BÜTÇE, VATANDAŞIN HELAL PARASIDIR, İSRAFA İZİN VERMEYECEĞİZ”
İmamoğlu, “Bütçemizi tam bir disiplinle yönetmenin taahhüdünü veriyoruz. Bütçe, bize emanet edilmiş para demektir. Kutsal emanettir. O para, vatandaşın helal parasıdır ve bunu bilerek, bunu hissederek kullanılmalıdır. Biz böyle hissetmeye, böyle davranmaya devam edeceğiz. Bütçe hedefleri bizim vatandaşa verdiğimiz sözlerimizdir. Onları yerine getirmek için var gücümüzle çalışacağız. Biz yönetime talip olurken, vatandaşlarımıza ‘israf düzenini ortadan kaldırma’ sözü verdik. Bu yoldaki mücadelemize, 3 yıldır sürdürdüğümüz kararlılıkla devam edeceğiz ve bu kadim şehirde hiçbir koşulda kamu kaynaklarının israf edilmesine izin vermeyeceğiz. İsrafı normalleştiren bir anlayış içerisinde olmayacağız. İsraf ve istismarın iç içe geçtiği, hukuk dışı, ahlak dışı uygulamalara asla geçit vermeyeceğiz” dedi.
BÜTÇENİN YÜZDE 50’Sİ YATIRIMA
İmamoğlu, yatırım harcamalarının toplam bütçenin yüzde 50’sini oluşturduğunu, yatırımlara toplam 57 milyar lira ayırdıklarını belirterek yatırım payını 2022 yılına kıyasla yüzde 99 oranında arttırdıklarının yani 2’ye katladıklarını ifade etti. İmamoğlu “İstanbul’da plansız, projesiz, siyasi parti tercihlerine göre şekillenen sözde yatırım devrini kapattık” dedi. 2023 yılı yatırım harcamalarının yüzde 41’ini teşkil eden raylı sistem yatırımları için 23 milyar 625 milyon lira kaynak ayırdıklarını açıkladı.
KREŞ SAYISI 100’ÜN ÜZERİNE ÇIKACAK
Dar gelirli ailelerin çocukların eğitimi için 708 milyon lira bütçeyi 2 katına çıkararak 1 milyar 538 milyon liraya yükselttiklerini vurgulayan İmamoğlu, bugün 41 olan kreş sayısının da 2023 yılında 100’ün üzerine çıkacağını duyurdu. Daha fazla çocuğa ulaşmak için halk süt desteğine 200 milyon lira bütçe ayırdıkları belirterek 2019 yılında ayda 59 bin çocukla başladıkları bu hizmette şu anda 87 bin çocuğa süt ulaştırdıklarını anlattı. Yeni yılda hedefin 100 bin çocuğa süt ulaştırmak olduğunu söyledi.
75 BİN GENCE 4 BİN 500 TL BURS
Gençlere yaptıkları yardımları da anlatan İmamoğlu “2022 yılında 2 bin 800 gence yurt imkânı sağladık. Bu kapasiteyi 2023 yılında 5 bine çıkaracağız. 2023 bütçesinde genç üniversiteli eğitim desteği için 300 milyon lira ayırdık. 2022-2023 eğitim öğretim döneminde yaklaşık 75 bin gencimize kişi başına 4 bin 500 lira nakit desteğinde bulunacağız. ‘Sen Oku Diye’ destek programımız kapsamında yetim, öksüz, engelli ve şehit çocuğu öğrencilerimize 50 milyon lira eğitim desteği vereceğiz” dedi.
MEME KANSERİ VE HİJYEN İÇİN BÜTÇE AYRILDI
İmamoğlu kadınlara yönelik olarak meme kanseri tarama hizmetleri için ilk defa 2023 yılında bütçe oluşturduklarını açıklayarak “Bu hizmet için 11 milyon lira ayırdık. Yine ilk defa 2023 yılında kadınlara hijyen desteği için 58 milyon lira bütçe ayırdık. 0-4 yaş çocuğu olan annelere verdiğimiz ücretsiz toplu taşıma imkânı için bu yıl 39 milyon lira kaynak aktarmıştık. Bu tutarı 2023 yılında 59 milyon liraya çıkarıyoruz” dedi.
SOSYAL YARDIM 3 KAT ARTTIRILDI
Bu yıl 203 bini aşkın ihtiyaç sahibi vatandaşa İstanbul Kart ile düzenli ödeme yapıldığını ifade eden İmamoğlu şöyle konuştu:
* “Bunun yanı sıra 124 bini aşkın vatandaşımıza da tek seferlik ödemede bulunduk. Bu iki nakdi yardımın toplamı bugün itibariyle 618 milyon lira tutmaktadır. 2023 bütçesinde bu rakamı 3 kat artırarak 1 milyar 235 milyon liraya yükselttik. Yine ihtiyaç sahibi vatandaşlarımız için 2022 yılında ayırdığımız 33 milyon lira tutarındaki gıda hijyen kolisi desteğini gelecek yıl 2,5 kat artırarak 80 milyon liraya çıkardık.
* İhtiyaç sahibi hemşehrilerimiz için geçen yıl 25 milyon lira ayırdığımız giyim ve eşya yardımını bu yıl 2 kattan fazla artırarak 50 milyon liraya yükselttik. Ayrıca ihtiyaç sahibi hemşehrilerimizin yaşam koşullarının iyileştirilmesi için 2023 bütçesinde 115 milyon lira ayırdık. Sosyal hizmet bütçemizde engelli hizmetleri için geçen yıl ayrılan 174 milyon lirayı bu yıl yaklaşık 2 katına çıkararak 324 milyon lira bütçe ayırdık.”
“10 METRO HATTI DURMUŞTU”
Raylı sistem yatırımları hakkında da bilgi veren İmamoğlu şöyle konuştu:
* “2023 yılında raylı sistem yatırımları için 23 milyar 625 milyon lira bütçe ayırdık. Göreve geldiğimiz 2019 Haziranında 103 km uzunluğunda 10 raylı sistem hattını ödenek yetersizliğinden dolayı yapımı tamamen durmuş şekilde devraldık. Bunlardan Dudullu-Bostancı, Kabataş-Mecidiyeköy ve Eminönü-Alibeyköy Hattının yapımına kredi temin edilmeden önce özkaynaktan bütçe ayırarak yeniden başladık. Göreve geldiğimizden bu yana raylı sistemler için 1 milyar 405 milyon euro finansman sağlayarak aynı anda 10 metro hattının inşasına giriştik. Diğer taraftan yaklaşık 11 milyar lira hakediş ödemesi yaptık.
* Buna mukabil 29,9 km uzunluğunda raylı sistem hattını kullanıma açtık. Bu yıl sonunda; 14,3 km uzunluğunda Dudullu-Bostancı Metro Hattını ve Kabataş-Mecidiyeköy-Mahmutbey Metro Hattının 2 km uzunluğundaki Fulya-Yıldız İstasyonlarını da açacağız. 2023 yılında ise; Eminönü – Alibeyköy Tramvay Hattının Cibali-Eminönü arasını, Çekmeköy–Sancaktepe–Sultanbeyli Metro Hattının Çekmeköy -Şehir Hastanesi arasını açarak 4,7 km uzunluğundaki yeni 2 hattı daha vatandaşımızın kullanımına sunacağız. Sefaköy-Beylikdüzü- TÜYAP metro hattının dış borçlanma izninin bu ay meclisimizce onaylanmasından ötürü sizlere teşekkür ediyorum. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından bu projeye verilecek onay, İstanbul’a yapılacak büyük bir hizmetin parçası olmak anlamına gelecektir.”
DEPREM BÜTÇESİ: 4.9 MİLYAR
İmamoğlu “2023 yılı bütçesinde depreme 4 milyar 929 milyon lira ayırdık. Bunun 2 milyar 230 milyon lirasını kentsel dönüşüme harcayacağız. Elbette, depreme karşı yüzde 100 hazırlık yalnızca İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin ya da yalnızca merkezi yönetimin çabalarıyla ulaşılabilecek bir hedef değildir. Topyekun bir seferberlik gerektiren, çok boyutlu bir mücadele var önümüzde. 1999 depreminden sonra yapılan her şeyi destekliyorum. Ama bu hızla kent depreme 80 yılda hazırlanamaz” dedi.
“BETON KANAL DOĞAYA KARŞI SAVAŞTIR”
“İstanbul deprem gerçeğiyle başa çıkmak için daha yolun çok başındayken, bu şehrin başına yeni felaket alanları musallat etmek isteyen zihniyete karşıyız ” diyen İmamoğlu Kanal İstanbul projesine tepki gösterdi. İmamoğlu şunları söyledi:
* “Kanal İstanbul denilen o beton kanal, rant uğruna doğaya karşı açılmak istenen büyük bir savaştır. O beton ucube, İstanbul’un ormanlarına, tarım alanlarına, su kaynaklarına, denizine, havasına, doğal yaşamına yönelik çok büyük bir saldırıdır. Ve rant uğruna doğaya karşı girişilmiş her saldırıda olduğu gibi sonu acıyla, hüsranla bitecektir.
* Göz göre göre İstanbul’a bu ağır bedelleri ödetmeye kimsenin hakkı olamaz. Depreme hazırlık için kullanılması gereken bütçeleri, depremde yaşanacak sorunları çok daha ağırlaştıracak, kendisi başlı başına büyük bir sorun kaynağı olacak olan bir beton kanala harcamak akılla açıklanabilecek bir durum değildir.”
AKP’LİLER TEPKİ GÖSTERDİ
İmamoğlu’na Kanal İstanbul eleştirileri nedeniyle AKP grubundan tepki geldi. İmamoğlu “Bana laf yetiştirmeye çalışan sevgili hemşehrilerimiz, evlerindeki çocuklara gençlere bunu sorsunlar. Yüzde 80-90 oyla sizi iktidardan düşürürler” yanıtını verdi.
“Kanal İstanbul hayallerinden derhal vazgeçmelidir” çağrısı yapan İmamoğlu “ Ne kadar büyük olursa olsun, hiçbir inşaat, hiçbir gayri menkul projesi İstanbul’dan, İstanbullulardan değerli değildir, olamaz. İstanbul bu anlayışı reddettiği için tarihi bir farkla bir önceki yönetimi görevden almıştır” dedi.
İmamoğlu’nun meclisten gayrimenkul satışlarına daha önceki dönemde verilen onayların bu dönemde verilmemesini eleştirmesi ve durdurulan metro hatlarıyla ilgili açıklamaları sırasında da AKP sıralarından tepkiler yükseldi.
İmamoğlu, Sarıyer Belediye Başkanı Şükrü Genç’e takılarak “Şükrü başkan, Esenler’de gerginliği alan bir park varmış Tevfik (Göksu) söylemişti. Ama faydalı değil galiba. Gergin arkadaşlara Atatürk Ormanında yürüyüş yaptır” şeklinde esprili bir karşılık verdi.
“32 MİLYAR BORÇ ÖDEDİK”
İBB’nin borç tablosu hakkında bilgi veren İmamoğlu şunları söyledi:
* “Bugünkü kurlarla ifade edecek olursak 31,7 milyar lira yani yaklaşık 32 milyar lira borç geri ödedik. Peki göreve geldiğimiz 2019 Haziranından bu yana kur artışının bize yüklediği ilave maliyet ne kadar biliyor musunuz? 32,3 milyar lira… Ödediğimiz borçtan daha fazla kur maliyeti bindi sırtımıza. Bir de enflasyonun yarattığı fiyat artışından kaynaklanan ilave maliyetler var.
* Göreve geldiğimiz 23 Haziran 2019 tarihinde devraldığımız tüm borçların toplam tutarı 4 milyar 186 milyon Euro idi. Yani Haziran 2019’da Euro kuru 6.55 lira iken tüm borçların toplam tutarı 4 milyar 186 milyon Euro. Peki bugün ne kadar? 31 Ekim 2022 itibariyle tüm borçlarımız, toplam 3,5 milyar Euro. Yani borç rakamını aşağı indirdik. Özetle, her türlü engelleme, kesinti, pandemi ve ekonomik çöküşe rağmen İBB’nin borçlarını döviz cinsinden azaltmış durumdayız. Bütçe disiplini, bütçe adaleti ve bütçe bereketi sağladık bu kuruma.”
“HEPİMİZ AYNI GEMİDEYİZ”
İmamoğlu “Ne yazık ki ülke yönetiminde ısrar edilen akıl dışı ekonomi politikaları sebep, döviz kurlarındaki artış sonuçtur. İktidarın irrasyonel ekonomi politikaları sebep, belediyelerin maliyetlerindeki artış sonuçtur. Mevcut ekonomi politikaları sebep, ekonomik istikrarsızlık sonuçtur. Şunu üzülerek söylüyorum ki bu güzel memlekette artık hiç kimse önünü göremiyor. Hepimiz aynı gemideyiz, memleket hepimizin. Ülkemizde makro istikrar sağlanmadan, ekonomimizin şoklara karşı dayanıklılığı artırılmadan, yatırımlarımız için uygun bir iklim tesis edilmeden, orta ve uzun vadede sürdürülebilir ve sağlıklı bir kalkınma gerçekleştirilmesi mümkün olmayacak” diye konuştu.
“EKONOMİDE GÜVEN KALMADI”
Türkiye’de uygulanan ekonomi modelini eleştiren İmamoğlu şunları söyledi:
* “Türkiye’nin yönetiminde herhangi bir modelin veya vatandaşın refahını hedef alan bir rasyonelin olduğunu dahi söyleyemeyiz. Araştırmalar gösteriyor ki, vatandaşlarımızın neredeyse yüzde 85’i ‘Türkiye artık yönetilemiyor’ diye düşünüyor.
* Gerçekten de Türkiye, siyasi ve ekonomik yönetimde yapılan hatalarla tarihinin en kötü dönemlerinden birini yaşıyor. Enflasyon tarihi zirveye ulaştı. Yoksulluk derinleşiyor, açlık artıyor. Gelir adaletsizliği canları yakıyor. İşsizlik artıyor, güvencesiz çalışma oranları yükseliyor. Özetle ekonomide öngörülebilirlik ve güven kalmadı.”
“ÇÖKÜŞTEN KURTULUŞUN YOLU PARLAMENTER SİSTEM”
Seçim kazanma telaşı ve kötü yönetim nedeniyle kamu kaynaklarının çarçur edildiğini vurgulayan İmamoğlu şöyle konuştu:
* “Ülkeyi yönetenlerin ‘benden sonrası tufan’ anlayışının sonucu bu. Güya 2023 için 25 bin dolar kişi başına milli gelir hedefi 8 bin dolarlar seviyesinde. Güya dünyanın en büyük ilk 10 ekonomiden biri olacaktık, ama artık ilk 20 ülke arasında bile değiliz. Tüm bu akıl dışı gidişattan ve bu çöküşten kurtulmanın yolu hukukun üstünlüğü ve güçlendirilmiş parlamenter demokrasinin inşasından geçiyor.
* Yaklaşan seçimler; siyasetin rasyonelleşmesi, ekonomi yönetiminin liyakatli kişilere devredilerek bağımsız bir yapıya kavuşması için ülkemize büyük fırsatlar sunuyor. Kimse moralini bozmasın; seçimlerden sonra tüm bu sıkıntıları aşabiliriz. Bu sıkıntıları aşacak potansiyelimiz, milli irademiz ve umudumuz var.”
CHP ALKIŞLADI, AKP TEPKİ GÖSTERDİ
İmamoğlu’nun “Bu kara günleri aşmak için yapmamız gerekenleri çok iyi bilen, burayı yönettiğimiz akıl gibi Millet İttifakı’nın aklı en güçlü şekliyle Türkiye’yi de yönetme aklına sahiptir. Heyecanınızı anlıyorum. Kaygılarınızı da anlıyorum. Bir an önce kurtulmak istediğinizi de anlıyorum. Kurtaracağız sizi bu sıkıntıdan. Bu bozuk düzene, israf düzenine İstanbul’da nasıl son verdiysek 2023 seçimlerinde de son vereceğiz. Ekonominin bağımsızlığını ve ekonominin akılla, talimatla değil, akılla ve bağımsızlıkla yönetildiğini tekrar milletimizle size göstereceğiz. Yoksullukla mücadele etme kavramını hayatınızdan sildiniz. Onu da biz yapacağız. Sürdürülebilir bir büyüme ve ekonomik kalkınma modeline geçişteki yapısal reformları en iyi gerçekleştirecek kadro 6’lı Masa’dadır, Millet İttifakı’dır. Buradan duyduğunuz kaygıyı görüyorum” sözleri CHP grubundan alkış, AKP grubundan tepki aldı. İmamoğlu’nun bu sözleri AKP grubu tarafından “Cumhurbaşkanlığı adaylığı açıklaması” şeklinde yorumlandı.
“TÜRKİYE’NİN KAYBEDECEK VAKTİ KALMADI”
İmamoğlu, bütçe sunumunu şöyle tamamladı:
* “Türkiye’nin artık kaybedecek vakti kalmadı. Yaklaşan seçimde her birimiz ülkemizin geleceği adına sorumlu davranmalıyız. Siyasi düşüncemiz, etnik kökenimiz, yaşam tarzımız veya inancımız ne olursa olsun önümüze çıkarılan tuzaklara dikkat etmeli, ulusal hedefler için bir ve beraber olmalıyız. Biz İBB yönetimi olarak İstanbul’un ekonomik faaliyet ve potansiyelleriyle, ülke ekonomisinin en önemli, en değerli parçalarından biri olduğunu biliyoruz. Bu anlamda, İstanbul’un bütçesinin, ülke bütçesinin önemli bir unsuru olduğu gerçeğiyle hareket ediyoruz.
* İsrafa son vermekten, ortak akla, liyakatten sosyal adalete ve vatandaşın yanında olmaya, çocuk, genç ve kadınlara yatırımdan, planlı bir gelecek yaratmaya kadar attığımız adımları bu sorumlulukla atıyoruz. Çünkü biliyoruz ki, İstanbul’un bütçesi iyi yönetilirse bunun ülke bütçesine, ülke ekonomisine de olumlu katkıları olur. Bu sorumlulukları gözeterek çalışıyoruz. Tüm kalbimle inanıyorum ki, Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında bu güzel ülkeye hak ettiği güzel günleri getireceğiz. 2023 yılında daha adil, daha müreffeh, daha saygın bir Türkiye’yi inşa edeceğimiz yeni bir yüzyıla gireceğiz.”
