Batı Avrupa’nın pek çok ülkesinden ard arda İsrail’in Filistin ve Gazze’de uyguladığı “Soykırıma” karşı kınamalar geldiği, Fransa,İngiltere gibi büyük Avrupa devletlerinin Filistin’i resmen tanıma kararı açıkladığı günlerde ABD ziyaretinde bulunan ve Trump ile bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan başta olmak üzere İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi 7 devlet, Trump’un Gazze Planı’na destek verdiler.
Birleşmiş Milletler Genel Merkezi’nde önceki akşam ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye dahil 8 İİT üyesi ülkenin liderleriyle Gazze konulu toplantı düzenledi.
Toplantıya ev sahipliği yapan Trump’ın yanıbaşında Türkiye’yi temsilen AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan oturdu.
Endonezya, Katar, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, Pakistan ve Mısır’ı temsilen devlet veya hükümet başkanlarının katıldığı toplantının sonuç bildirgesine göre, liderler Trump’a defalarca teşekkür etti, ABD ile Gazze konusunda işbirliği yapma sözü verdi.
Trump’ın düzenlediği “mini” Gazze zirvesinin, Fransa ve Suudi Arabistan’ın iki devletli çözüm konferansından bir gün sonra yapılması dikkati çekti. Filistin devletinin tanınmasına karşı çıkan ABD, BM Genel Merkezi’nde düzenlenen o konferansı boykot etmişti.
Trump’ın toplantıda 21 maddelik bir Gazze planı sunduğu belirtiliyor. İsrail medyasında yer alan haberlere göre plan ana hatlarıyla Trump’ın emlak zengini damadı Jared Kushner ile eski İngiltere Başbakanı Tony Blair tarafından Gazze’deki savaş sonrası için hazırlanan “ertesi gün planı”yla örtüşüyor.
Trump’ın Filistinlileri Gazze’den sürerek bölgeyi bir turizm alanı haline getirecek “Ortadoğu’nun Rivierası” planını rafa kaldırmadığı da biliniyor.
ABD Başkanı’nın toplantıda sunduğu planın Filistin direnişinin 7 Ekim 2023 Aksa Tufanı Operasyonu’yla gündemden düşürdüğü, İsrail ile Körfez ülkeleri arasındaki “İbrahim Anlaşmaları”na devam edilmesini güvenceye alması bekleniyor.
SONUÇ BİLDİRGESİNDE İSRAİL’E TEK BİR ELEŞTİRİ YOK
Gazze toplantısının ardından yayımlanan sonuç bildirgesinde Arap Birliği ve İİT devletlerinin liderlerinin toplantıyı düzenleyen ABD Başkanı Trump’a “teşekkürlerini sunduğu” belirtildi.
Gazze’deki “dayanılmaz durum, insani felaket ve yüksek can kayıpları”nın bölgede ve İslam dünyasında “ciddi sonuçları” olduğunu vurgulanan bildirgede, İsrail’e yönelik hiçbir ifadenin yer almaması da dikkat çekti.
Bildirgede liderlerin derhal ateşkes çağrısı yaptığı kaydedilirken “Trump ile işbirliği yapma taahhütlerini yineledikleri” de vurgulandı.
Liderlerin “adil ve kalıcı bir barışın kapılarını açmak için Trump’ın liderliğinin önemini vurguladığı” belirtilen bildirgede, “Batı Şeria ve Kudüs’teki kutsal mekanlarda istikrarın korunması” çağrısı yapıldı.
ABD’DEN YENİ “HAVUÇ”: GAZZE’NİN YENİDEN İNŞASINDA ORTAKLIK SÖZÜ VERİLDİ
Gazze’de yeniden inşa için kapsamlı bir plan ve güvenlik düzenlemeleriyle uluslararası yardımlarla Filistin yönetiminin desteklenmesi istendiği belirtilirken “Filistinlilerin Gazze’de hayatlarını yeniden inşa etmelerini sağlamak için birlikte çalışma taahhüdünde bulunduğu” vurgulandı.
İŞTE TRUMP’UN ÖNERİSİ
İsrail’de yayın yapan Kanal 12 televizyonu da Trump’ın toplantıda Gazze’ye ilişkin bir “Amerikan planı” ortaya koyduğunu duyurdu.
Kanalın toplantıya katılan kaynaklara dayandırdığı haberine göre Trump liderlerden plana destek vermeleri ve Gazze’de “ertesi gün planının” bir parçası olmalarını istedi.
Washington yönetiminin planının büyük ölçüde, Trump’ın damadı Jared Kushner ile eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in üzerinde çalıştığı “Gazze’de ertesi gün planından” oluştuğu da kaydedildi.
Kanal 12’ye konuşan kaynaklara göre, Trump’ın planı, İsrailli tüm esirlerin serbest bırakılması, kalıcı ateşkesin sağlanması ve İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nden kademeli olarak çekilmesini içeriyor.
Plan ayrıca Gazze Şeridi’nde Hamas olmaksızın bir yönetim mekanizması kurulması, bölgeye Arap ve İslam ülkelerinden askerlerin de yer alacağı güvenlik gücünün konuşlandırılması ve bölgenin yeniden inşası için Arap devletlerinden fon sağlanmasının da bulunduğu belirtildi.
ABD planı çerçevesinde İsrail saldırıları sonrası Gazze Şeridi’ndeki sürece Filistin Yönetiminin de dahil edilmesi öngörülüyor.
21 MADDELİK PLAN
ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff dün yaptığı açıklamada Trump yönetiminin Arap ülkelerine Gazze konusunda 21 maddelik bir plan sunduğunu söyledi.
Salı günkü toplantıyı “çok verimli” diye niteleyen Witkoff “Bence bu plan, İsrail’in endişelerinin yanı sıra bölgedeki tüm komşuların endişelerini de ele alıyor. Ve önümüzdeki günlerde bir tür atılım duyurabileceğimiz konusunda umutluyuz, hatta eminim” ifadesini kullandı.
CNN’in haberine göre Trump’la Arap ülkeleri liderleri dün ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile de bir araya geldi. Rubio görüşmenin başında Gazze ve Filistin halkının geleceği konusunda “şu anda bile çok önemli çalışmaların devam ettiğini” söyledi.
Trump’ın ortaya koyduğu plandan Avrupa hükümetlerinin de haberdar edildiği belirtilirken, söz konusu planın İbrahim Anlaşmaları’nın devam etmesinin şartı olarak İsrail’in Batı Şeria’yı ilhaktan vazgeçmesini öngördüğü öne sürüldü.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da dün yaptığı açıklamada İsrail’in Batı Şeria’da ilhak girişiminin “İbrahim Anlaşmalarını sona erdireceğini” ve ABD açısından bir kırmızı çizgi olacağını söylemişti.
