Hızlı bulaşma özelliği olan RSV (Respiratuvar Sinsityal Virüs) özellikle çocukları kolayca hasta ediyor. Bu virüsü ‘‘arainfluenza virüs ailesinden, solunum yollarını hedef alan ve koronavirüs gibi bir RNA virüsü” şeklinde tanımlayan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Lale Seren, RSV ile ilgili şu bilgileri verdi:
Lale Seren
Çocuklarda ilk 2 yaş riskli
Tüm yaş gruplarında hastalık yapabilen RSV çocukluk çağının en sık enfeksiyon etkenleri arasındadır. Hemen hemen tüm çocuklar anneden geçen antikorlara rağmen yaşamlarının ilk iki yılında RSV ile enfekte olur. İlk enfeksiyonlar öksürük ve ateş gibi belirtilerle kendini belli eder, Enfeksiyon sonrası doğal bağışıklık gelişir fakat yeterli değildir, yaşamın ilerleyen dönemlerinde de yeni enfeksiyonlar görülebilir. RSV çocuklarda genellikle üst solunum yolu enfeksiyonu biçiminde görülse de yüzde 20-30 oranında da alt solunum yolu enfeksiyonlarına yol açar.
Bugünlerde neden yaygın?
Dünya Sağlık Örgütü çocuklardaki akut alt solunum yolu enfeksiyonlarının yüzde 60’ından RSV’nin sorumlu olduğunu belirtmektedir. Bu oran bir yaş altındaki çocuklarda yüzde 80’in üzerine çıkmaktadır. Covid-19 pandemisi sırasında uygulanan karantina önlemleri hastalığın yayılmasını engellemişti. Tedbirler kalktığı için şu anda yaşanan RSV enfeksiyonlarının göreceli olarak arttığı hissedilmektedir.
Tehlikeli midir?
Neredeyse tüm çocuklar 2 yaşına geldiklerinde RSV enfeksiyonu geçirmiş olur. Çoğu durumda, sağlıklı yetişkinlerde olduğu gibi, bu çocuklar da hastalığı hafif, soğuk algınlığı benzeri belirtilerle atlatır. Ancak virüs, özellikle bebeklerde ve 5 yaşın altındaki çocuklarda şiddetli bronşiolit veya zatürreye neden olabilir.
Risk faktörleri nelerdir?
– Erken doğmuş bebekler, Doğumsal kalp hastalığı olan çocuklar, n Uzun süre yenidoğan yoğun bakımda kalıp yoğun oksijen tedavisi alan kronik akciğer hastalığı olan çocuklar, n Bağışıklığı baskılanmış çocuklar RSV açısından risk altındadır.
Ne zaman görülür?
RSV enfeksiyonlarının en belirgin özelliği mevsimsel karakteristiğinin olmasıdır. En sık, Kasım ve Nisan ayları arasında görülür ve ortalama kuluçka süresi 2-8 gün arasındadır. Oldukça bulaşıcı bir virüstür. Hava yoluyla veya öksürük sonucu havada asılı kalan virüs içerikli damlacıklar yoluyla bulaşır. Damlacıkların ortamdaki eşyalara bulaşması sonucu, temas yoluyla damlacıkların ağza veya buruna götürülmesi de diğer bir bulaşma yoludur.
Ne gibi belirtilere yol açar?
RSV enfeksiyonu erken belirtileri; burun akıntısı, tıkanıklığı ve iştahın azalmasıdır. Sonrasında sıklıkla ateş, öksürük, halsizlik gibi soğuk algınlığı bulguları görülür. Prematüre ve diğer riskli gruplarda, hastalığın üçüncü ve dördüncü gününde hırıltılı solunum, nefes darlığı, beslenmede güçlük gibi daha şiddetli bulgular görülebilir. Virüs akciğer dokusuna yayılarak küçük hava yollarını daraltır ve bronşiolit tablosu gelişir. Bu tablo giderek ağırlaşarak solunum yetmezliğine neden olabilir ve yaşamı tehdit edebilir.
Hangi hastalıklara neden olur?
RSV, bebek ve çocuklarda krup, zatürre, orta kulak iltihabı, üst solunum yolu: Bronşiolit ve zatürre gibi alt solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir.
Nasıl tedavi edilir?
Burun sürüntüsü ile yapılan PCR testinde virüs, yüzde 97 oranında saptanır. Bebeklerde ve çocuklarda virüs yoğunluğu ve kalıcılığı daha fazla olduğu için sıklıkla burun sürüntüsü antijen testi ile tanı konur. RSV’de belirtilere göre destekleyici tedaviler uygulanır. Bronşlardaki daralmayı düzeltmek için gerektikçe nebülizatör ile bronşlar genişletilerek oksijen alımı artırılır. Solunum salgıları, daralan bronşiyallerde birikerek başka mikroorganizmaların üremesine ve ek hastalık oluşmasına da uygun bir ortam yaratır. Bu nedenle, RSV enfeksiyonlarında virüsün kendisinin oluşturduğu hastalık tablosuna diğer virüs ve bakterilerin eklemesiyle tablo daha ağırlaşabilir. Eğer eşlik eden başka enfeksiyon düşünülüyorsa antibiyotik tedavisine başvurulabilir. Özellikle iki yaşın altındaki bebeklerde RSV enfeksiyonu daha ağır seyredebildiğinden, yaygın bronşiolit veya zatürre hastalığının yaşandığı durumlarda bebeklere hastanede tedavi verilmesi gerekebilir. Bu tip tedavide bebeğe oksijen, nemlendirilmiş hava ve damardan sıvı desteği verilebilir.
Aşısı var mıdır?
RSV’ye karşı koruyucu bir aşı yok. Çocuk doktorunuzun önerisiyle; prematüre doğan, RSV mevsimi (sonbahar ve kış ayları) başladığında ilk altı ayında olan, iki yaşın altındaki kronik akciğer hastalığı olan bebeklere Kasım ve Nisan ayları arasında RSV antikor uygulanması hastalıktan korunmada etkili olduğundan yapılabilir.
Nasıl önlem alınır?
Korunma yolları nelerdir?
– Eller bebeğe dokunmadan önce ve sık sık yıkanmalı.
– Ev sık sık havalandırılmalı.
– Özellikle hastalık açısından riskli bebekler öpülmemeli.
– Gerekiyorsa bebeğe yaklaşırken maske kullanılmalı.
– Temasın yoğun olduğu yüzeyler sık sık dezenfekte edilmeli. Bebeğin oyuncakları ve kullandığı malzemeler sık sık yıkanmalıdır.
– Bebekler sigara ve sigara dumanından korunmalıdır.
