Geçtiğimiz günlerde Gaziantep’teki Özel SANKO Hastanesi’nde meydana gelen patlama ve yangında 12 vatandaş hayatını kaybetmişti.Kaza ile ilgili TMMOB Makine Mühendisi Odası ve TTB ortak bir basın açıklaması yaptılar.
TMMOB Makine Mühendisi Odası ve TTB tarafından gerçekleştirilen ortak basın açıklamasında kazanın “İhmal” nedeni ile yaşandığının altı çizilrken,gerekli önlemlerin zamanında alınmadığı belirtildi.
Yapılan basın açıklamasında önemli sorular da sorulurken şu ifadelere yer verildi:
“19 Aralık 2020 tarihinde Gaziantep’te bir özel hastanede Covid-19 yoğun bakım ünitesinde yüksek akımlı oksijen cihazının alev alması sonucu oluşan yangında 12 vatandaşımız ölmüş, çok sayıda vatandaşımız yaralanmıştır. Pandemide gerekli tedbirlerin zamanında alınmaması sonucunda hastanelere başvuru sayıları ciddi oranda artmış, pandeminin ağırlaşması ile birlikte birçok hastanede yoğun bakımlarda doluluk oranları yüzde 100’ü geçmiştir. Sağlık Bakanlığı veya hastane idareleri tarafından bir çok boş alan yoğun bakım yapılarak sorun çözülmeye çalışılmıştır. Yoğun bakımlarda yeterli sağlık personelinin olmaması, tıbbi cihazların kontrolünün zamanında yapılmaması, yatak sayısından fazla sedyelerde hasta yatırılması nedeniyle tıbbi cihazların aşırı kullanımının getirdiği yıpranma, teknik altyapısı olmadan yeni tıbbi cihaz eklemeler, yeterli sayıda personel olmamasının veya aşırı çalışmanın getirdiği dikkatsizlik, oksijen terapi cihazlarının yangına ve başka felaketlere neden olabileceği bilinmesine rağmen bunlara göz yumulması bu tür kazaların daha da artmasına neden olabilecektir.
Yangının çıktığı hastanenin, iş sağlığı ve güvenliği bakımından gerekli önlemleri alıp almadığı, Sağlık Bakanlığı tarafından gerekli denetimlerin yapılıp yapılmadığı henüz kamuoyuna açıklanmamıştır. Basına yansıyan bilgiler, Covid-19 hastalarının tedavisinde yaygın olarak kullanılan yüksek akışlı oksijen terapi cihazlarının yangın çıkardığı yönünde çok sayıda hastaneden Sağlık Bakanlığına bildirim yapıldığı ancak cihazların kullanımına devam edildiği yönündedir.
İlk tespitler, yangının bir patlamadan değil yüksek akış nazal oksijen terapi tedavisinde kullanılan cihazdan kaynaklandığı yönündedir. Bu cihaz yoğun bakım ünitelerinde hastanenin medikal gaz hattına bağlanarak oksijen temin etmekte, iç ortamdan aldığı filtrelenmiş hava ile istenen/ayarlanan oranda karıştırılıp şartlandırılarak uygun sıcaklık ve nem sağlanmakta; bu hava, hastaya istenen miktarda oksijen uygun nem ve sıcaklıkta verilmektedir.
Covid-19 ile birlikte yoğun bakımlarda hayat kurtaran yüksek akımlı oksijen cihazlarının kullanımının artması, beraberinde riskleri de getirmiştir. Sağlık Bakanlığı’nın bu yangından beş gün önce söz konusu cihazların kullanımı için yayımladığı genelge ile olay sonrası yaptığı açıklama, cihazların kullanımıyla ilgili önceden de ciddi sorunlar olduğunu göstermektedir. Nitekim Sağlık Bakanlığı’nın İl Sağlık Müdürlükleri’ne göndermiş olduğu 14 Aralık 2020 tarihli yazıda; kullanılan cihazlarınfaydaları, riskleri ve dikkat edilmesi gereken noktalar belirtilmiştir. Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı söz konusu genelgede, “Personel değişim sıklığından kaynaklı kullanım eğitimi yönünden eksik kalmış olan kullanıcılara verilen eğitimlerin, cihazın kullanım kılavuzunda belirtilen hususları içerecek şekilde tekrarlanması” istendiği ve söz konusu cihazla ilgili “Haznenin tam oturmaması durumunda, ısıtıcı tablanın alt bölümünün sıvı izolasyonunun tam sağlanmamasından kaynaklanabilecek sıvı teması ile kıvılcım oluşabilir ve oksijen akışı sebebiyle parlama ve yangına sebebiyet verebilir” denilmiştir.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 5. Maddesinde işverenin güvenlikle ilgili her türlü önlemi alma ve gerekli personeli çalıştırma yükümlülüğü vardır. Bunun yanı sıra yoğun bakım ile ilgili standartlarda ve özel hastaneler yönetmeliğinde cihaz bakımı ve Sağlık Bakanlığı’nın denetim ve bakım sorumlulukları mevcuttur. Sağlık Müdürlüğü ve Sağlık Bakanlığı bu denetimleri yapmakla yükümlüdür. Ancak facianın yaşandığı hastane tarafından cihazın denetiminin ve kullanımı için gerekli eğitimlerin verilip verilmediği henüz bilinmemektedir.
Bu noktada aşağıdaki sorulara yanıt verilmesi sonraki olası olayların önlenmesi için hayati derecede önem arz etmektedir.
- Bu yangına yol açtığı belirtilen cihaz Türkiye’de nerelerde ve hangi sayıda kullanılmaktadır? Dolayısıyla daha ne kadar hasta ve sağlık çalışanı tehlike altındadır?
- Salgının dokuzuncu ayının dolduğu göz önüne alındığında Sağlık Bakanlığı’nın kazadan sadece birkaç gün önce gönderdiği uyarı niteliğindeki yazısı geç kalmış bir yazı değil midir?
- Sağlık Bakanlığı’nın ilgili yazısında belirtilen yangınlar ne zaman ve hangi hastanelerde olmuştur? Bu yangınlar üzerine ilgili cihazı kullanan hastanelerin bilgilendirilmesi ve sorunlu cihazların güvenli cihazlarla değiştirilmesi gerekmez miydi?
- Bu sistemlerin bakım ve işletmesi ile periyodik kontrollerinin düzenli yapılması, çalışır ve her an göreve hazır halde olması gerekliliğinden hareketle bakım ve kontrolleri düzenli yapılmakta mıdır? Yangın algılama ve önleme sistemleri çalışmakta mıdır?
- Covid-19 servisinde çıkan yangın, cihazın kullanımından mı, personel eksikliğinden mi, personel yorgunluğundan mı kaynaklanmaktadır? Personelin mesleki eğitimi var mıdır, varsa yeterli midir?
- Salgın döneminde başka servislerden yoğun bakımlara aktarılıp görevlendirilenlere bu cihazla ilgili gerekli eğitim verilmiş midir, verilmekte midir?
- “Hizmet alımı” denilen taşeron personelin mesleki eğitimi var mıdır?
- Bu cihazlar üzerinde üretici-ithalatçı firmanın güvenilirliği ve sorumluluğu nedir?
- Bakanlığın yazısında da belirtildiği gibi ciddi riskler barındıran bu cihazla ilgili geçtiğimiz süreçte başka hastanelerde de yaşanan olumsuzluklar var mıdır?
Bu durum bir kez daha İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinin ne kadar önemli olduğunu ve sağlığın çok tehlikeli ve ağır işler sınıfında olmasının ne denli haklı bir gerçeklik olduğunu ortaya çıkarmıştır. Sağlık emekçileri Covid-19 pandemisiyle savaşırken, hem hastalanma ve yaşamlarından olma riskiyle hem de böylesine can güvenliklerini tehdit eden patlama vs. gibi fiziki tehlikeler ile karşılaşmaması için gerekli önlemler alınmalıdır. Pandemide yoğun bakım ünitelerinin gereken niteliğe sahip tıbbi ekipmanla, yetişmiş ve yeterli sayıda sağlık çalışanı ile üretilen bir hizmet olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle kamu veya özel hastanelerindeki doluluk oranları göz önüne alınarak yoğun bakımlarda çalıştırılan sağlık personellerinin sayıları acilen arttırılmalı, çalışma saatleri azaltılmalı, tıbbi cihazların kontrol sıklığı arttırılmalı, tıbbi cihazlara bakan personeller yeniden eğitimden geçirilmelidir.
Buna benzer sorunlar hemen her alanda olduğu gibi sağlık hizmetlerinde can güvenliği ve hizmetin tamlığının ancak koruyucu sağlık hizmetleri, kamucu anlayış ve uygulamalarla sağlanabileceğini göstermektedir.
Diğer yandan önemle belirtmek isteriz ki:
- Toplu kullanıma açık binalar ve özellikle hastanelerde tesisatların işletilmesinden sorumlu, hastane tesisatları konusunda uzman en az bir makina mühendisi istihdam edilmelidir.
- Teknik personel dahil hastanelerde çalışan bütün personelin başta iş güvenliği olmak üzere eğitimli olması gerekmektedir.
- Tüm hastaneler acilen ilgili meslek odaları tarafından denetlenmeli, denetimlerde eksiklikleri tespit edilen hastanelerin iyileştirme çalışmaları planlı bir şekilde süratle yapılmalıdır.
- Özelleştirme, serbestleştirme politikalarının bir parçası olan hastane hizmetlerinin taşeronlaştırılması uygulamasından vazgeçilmeli; sağlık sistemi kamucu sağlık ve güvenlik kurallarına göre yeniden düzenlenmelidir.
Gaziantep’te yaşanan aşırı yoğun çalışmanın, dikkatsizlik, tedbirsizlik ve ihmaller zinciri sonucu gelişen bu olayda hayatını kaybeden vatandaşlarımıza bir kez daha başsağlığı ve yaralı vatandaşlarımıza acil şifalar dileriz. Böyle üzücü ve vahim benzer olayların tekrar yaşanmaması için tüm önlem ve tedbirlerin acilen alınması gerektiğini, bu olayın tüm yönleriyle araştırılmasını, aydınlatılmasını ve sorumluların yargı önüne çıkarılarak hesap vermelerini talep ediyoruz.”
*** BAĞIMSIZ GAZETECİLİĞE DESTEK OLMAK İÇİN;
“Sizler için kimseye diyet borcu olmadan,bağımsız ve özgür şekilde bugüne kadar yaptığımız gazeteciliği daha güçlü biçimde sürdürebilmemiz için siz de destek olmak isterseniz; aşağıdaki linkten PDF formatında yayınlanan,Türkiye’nin tamamen dijital olarak yayın yapan tek özel ve dosya haber dergisi KRİPTEKS E-DERGİYE yıllık abone olabilir,DİJİTAL KİTAPLARIMIZDAN (e-kitap) satın alabilir, yahut Youtube kanalımıza abone olup KATIL butonundan kendi belirlediğiniz miktardaki desteklerinizle bağımsız gazetecilik mücadelemize destek olabilirsiniz...”
DİJİTAL BOOK STORE SANAL KİTABEVİ:
YOUTUBE LİNKİ:
https://www.youtube.com/channel/UCPGcaaw3vhHiBv9XL0hVG0w?view_as=subscriber
