ABD’li Wall Street Journal, hafta sonunda ABD-Türkiye ilişkileri ile ilgili kapsamlı bir analiz hazırladı.
ABD’nin önde gelen gazetelerinden Wall Street Journal, “F-16 satışı ABD-Türkiye ilişkisini yumuşatabilir fakat Rusya ile gerilim araya giriyor” başlığıyla kapsamlı bir analiz hazırladı. Gazete muhabirleri Jared Malsin ve Brett Forrest imzalı haberde, ABD Kongre mensuplarının, Erdoğan’ın Rus lider Vladimir Putin ile olan yakınlığından rahatsız olduğuna vurgu yapıldı.
Erdoğan ile Putin arasındaki yakınlık dolayısıyla ABD’nin Türkiye’ye F-16 savaş jeti satmasına engel olunabileceğine dikkat çeken gazete, “Biden yönetimi Türkiye’nin F-16 satın almasına sıcak bakarken Ankara’da yetkililer bu hamlenin iki ülke arasındaki ilişkiyi düzeltebileceğini söyledi. Fakat Kongre’de vekiller, Türkiye’nin Rusya ile daha da gelişen bağını eleştiriyor” yorumunu yaptı.
Sözcü‘den yer alan habere göre gazeteye konuşan üst düzey Türk yetkililer, bu anlaşmanın ABD ile olan ilişkileri kurtarabileceği yorumunu yaparken, uzmanlar ise Washington’ın F-16 satışına engel koymasının Ankara’yı Moskova’ya yakınlaştıracağı konusunda uyarıda bulundu. Türkiye’nin S-400 satın almasından sonra ABD’nin Türkiye’yle arasına mesafe koymaya başladığına dikkat çekilirken Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasından sonra envanterde bulunan ve eskiyen F-16 ve F-4 savaş uçaklarının yerine ABD’den yeni F-16’lar satın almak istediği hatırlatıldı.
Gazete, “Biden yönetimi henüz F-16 anlaşmasına destek olunacağına dair bir işaret vermedi. ABD silah ihracat kontrol yasaları, Biden yönetiminin Kongre’yi bilgilendirmesini zorunlu tutuyor. Kongre bu öneriyi değerlendirebilir ya da engelleyebilir. Biden yönetimi henüz resmi olarak Kongre’yi bu teklif ile ilgili bilgilendirmedi” ifadesine yer verdi.
Wall Street Journal’a konuşan ABD’li bir Kongre üyesinin yardımcısı, “Türkiye’nin F-16 satın alma planı tümseklere çarpabilir. Burada önemli olan soru şu, tümseklere çarptığında parçalanacak mı yoksa tümseğin üzerinden geçebilecek mi” yorumunu yaptı. Türkiye’nin F-16 satın alma planlarının karmaşık ulusal güvenlik sorunlarını ortaya çıkardığına dikkat çekilirken, ABD’nin bu satış için üst düzey Türk yetkililerle müzakere masasında olduğu da kayıtlara geçti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başdanışmanı İbrahim Kalın’ın Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile 10 Ocak’ta bu konuda görüştüğünü de Türk yetkililer söyledi. ABD’li yetkililer bu görüşme ile ilgili bir açıklama yapmadı.
Wall Street Journal’a konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, “ABD ile Türkiye uzun süreli ve kapsamlı bir ikili güvenlik ilişkisine sahip ve Türkiye’nin NATO ile birlikte çalışması bizim önceliğimiz” dedi.
Öte yandan Wall Street Journal’a konuşan Türkiye’nin mevcut ve eski yetkilileri F-16 anlaşmasının imzalanmasının Ankara’nın Rusya’ya doğru sürüklenmesini engelleyebileceğini söyledi.
ABD’nin eski Türkiye Büyükelçisi James Jeffrey de konuyla ilgili olarak, “F-16 satışı harika bir krizden çıkış yolu. Buradaki sorun ise, Türkiye’ye olan algının özellikle ABD Kongresi’nde negatif olması. Ben insanların bunu engellemek isteyeceğinden endişe ediyorum” ifadesini kullandı. Wall Street Journal’ın haberinde kritik roller üstlenen ABD’li siyasetçilerin bu tür bir anlaşmaya sıcak bakmayacağı hatırlatıldı.
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi’nin başındaki senatörler Robert Menendez ve James Risch’in henüz bu konuyla ilgili bir açıklama yapmadığı kaydedilirken özellikle Yunan lobisinin ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’a bir mektup yazarak şikayette bulunduğunun hatırlatılması yapıldı.
Cumhuriyetçi siyasetçi Nicole Malliotakis, “Bizim endişemiz eğer Türkiye’ye askeri ekipman verirsek, bunu Kıbrıs Rum Kesimi ve Yunan adalarına doğru agresif bir tutumda kullanmaya devam etmeleri. Biz fikri mülkiyeti bize ait olan bir şeyin Rusya ile paylaşılmasından endişe ediyoruz. Türkiye birçok açıdan bir düşman gibi davranıyor” dedi.
Öte yandan gazeteye konuşan uzmanlar ve yetkililer, Türkiye’nin F-16 satın alamaması durumunda bunun Türkiye’yi cezalandırmak anlamına gelebileceğini söyledi.
Uzmanlar, ABD’den savaş uçağı alamayan Türkiye’nin Moskova’dan benzer araçları satın alabileceğini aktardı. Bu savaş uçakları arasında Su-35, Su-57 ile birlikte Rusya’nın beşinci nesil tek motorlu savaş uçağı Checkmate’in (Türkçesi Şah-mat) de olduğu kaydedildi.
Geçen yıl Yunanistan’a Dassault Rafale savaş uçağı satan Fransa’nın Türkiye’ye bu uçağı satmayacağını öngören uzmanlar, İngiltere’nin de Eurofighter Typhoon satışını engelleyebileceğini dile getirdi.
